Lập trình Game Platformer “Những người bạn hình học khám phá thế giới” trên Scratch

August 23, 2025September 6, 2025

Giới thiệu

Bạn có đam mê lập trình game và muốn tự tay tạo một trò chơi platformer (game đi cảnh) đầy thử thách? Dự án “Những người bạn hình học khám phá thế giới” sẽ là một khởi đầu tuyệt vời! Đây là một trò chơi mà người chơi điều khiển các nhân vật hình học (vuông, tròn, tam giác) để vượt qua các chướng ngại vật và khám phá thế giới. Bài viết này sẽ hướng dẫn bạn từng bước để tạo ra trò chơi này, từ việc thiết lập nhân vật, lập trình di chuyển, đến tạo các cấp độ và điều khiển nhân vật.

Phân tích dự án và các bước cần làm

Dự án này là một game platformer có cơ chế di chuyển và tương tác phức tạp. Các thành phần và logic chính bao gồm:

Nhân vật (Sprites):
- Square (Hình vuông): Nhân vật chính có khả năng nhảy và di chuyển.
- Triangle (Hình tam giác): Nhân vật thứ hai.
- Circle (Hình tròn): Nhân vật thứ ba.
- Stage (Sân khấu): Quản lý các cấp độ, kịch bản chính và các biến toàn cục.
- Level (Màn chơi): Một sprite hoặc nhiều sprite để tạo ra các chướng ngại vật cho màn chơi.
Các biến quan trọng:
- selected character: Lưu giá trị nhân vật đang được chọn (1 cho Square, 2 cho Triangle, 3 cho Circle).
- level: Lưu cấp độ hiện tại của trò chơi.
- speed (tốc độ): Kiểm soát tốc độ di chuyển ngang của nhân vật.
- gravity (trọng lực): Kiểm soát lực rơi của nhân vật, tạo hiệu ứng nhảy và rơi xuống.
- in air (trên không): Cờ hiệu để xác định nhân vật đang ở trên không hay không, tránh việc nhảy liên tục khi đang rơi.
Các thông điệp (Broadcasts):
- start game: Bắt đầu trò chơi.
- lvl1, lvl2: Tải các cấp độ tương ứng.
- next level: Chuyển sang cấp độ tiếp theo.
- fade screen: Tạo hiệu ứng chuyển cảnh mờ dần.

Hướng dẫn chi tiết từng bước

Bước 1: Thiết lập nhân vật và biến số

Tạo các nhân vật (Sprite): Tạo các sprite cho Square, Triangle, Circle và Level.
Tạo các biến:
- Trên sân khấu (Stage), tạo các biến toàn cục: selected character, level, saved player level.
- Trên các sprite nhân vật (ví dụ: Square), tạo các biến chỉ dùng cho sprite đó: speed, gravity, in air.

Bước 2: Lập trình di chuyển cho nhân vật

Đây là phần cốt lõi của game platformer.

Lập trình cho sprite “Square”:
- Kiểm soát di chuyển ngang: Sử dụng khối lệnh “khi bấm phím” (ví dụ: phím mũi tên trái và phải) để thay đổi biến speed thành giá trị âm hoặc dương tương ứng (ví dụ: -5 và 5).
- Tạo hiệu ứng trọng lực và nhảy:
  - Sử dụng vòng lặp “liên tục” để thay đổi tọa độ y của nhân vật theo biến gravity.
  - Khi nhấn phím nhảy (mũi tên lên), nếu nhân vật không đang in air, đặt gravity thành một giá trị dương lớn (ví dụ: 14) để tạo cú nhảy.
  - Trong vòng lặp, giảm dần biến gravity (ví dụ: -1) để mô phỏng lực hút của trái đất.
  - Kiểm tra va chạm với sprite Level hoặc các sprite khác để đặt lại biến in air về 0.

Bước 3: Lập trình chuyển đổi nhân vật và cấp độ

Lập trình cho sân khấu (Stage):
- Khi bắt đầu trò chơi (khi nhận thông điệp start game), đặt biến selected character về 1 (Square) và thông báo lvl1.
- Tạo các khối lệnh để khi nhân vật chạm vào một “cổng dịch chuyển” (ví dụ: một sprite Portal), nó sẽ gửi một thông điệp (ví dụ: next level) để chuyển sang màn chơi tiếp theo.
Lập trình cho các sprite nhân vật:
- Sử dụng khối “liên tục” và khối “nếu…thì…” để kiểm tra giá trị của biến selected character.
- Nếu selected character bằng 1, chỉ sprite Square sẽ hiển thị và hoạt động. Tương tự với Triangle và Circle.

Bước 4: Tạo cấp độ và va chạm

Lập trình cho sprite “Level”:
- Tạo các trang phục (costumes) khác nhau cho từng cấp độ.
- Khi nhận thông điệp lvl1, lvl2,… sprite này sẽ chuyển sang trang phục tương ứng.
- Sử dụng các khối lệnh kiểm tra va chạm để phát hiện khi nhân vật chạm vào tường hoặc chướng ngại vật. Nếu va chạm, nhân vật sẽ di chuyển lùi lại để không bị kẹt trong chướng ngại vật.

Kết luận

Với những bước trên, bạn đã có thể xây dựng một game platformer hoàn chỉnh và đầy đủ chức năng trên Scratch. Dự án này không chỉ giúp bạn làm quen với các khối lệnh cơ bản và biến số, mà còn giúp bạn hiểu về cách thiết kế game, xử lý va chạm và tạo các cấp độ. Hãy thử nghiệm với các sprite, cấp độ và cơ chế mới để tạo ra một trò chơi độc đáo của riêng bạn!